远方的小白桦 | Atlibby

“Hơn nữa bộ dáng của cậu, có qua bao nhiêu năm nữa tôi cũng không thể quên!” – Ivan Braginsky

Suốt đêm, nơi chân trời đều như có sấm vang rền – tiếng pháo, tiếng súng, tiếng giày quân đội nện lên mặt tuyết cùng với tiếng hô tấn công thật to “Hò dô^[1]“, cứ như muốn lật qua lật lại hết thảy đất đai trên chiến trường.

Lúc cả đội rốt cuộc cũng liều mạng chạy khỏi vòng vây chồng chất của quân Đức, bầu trời đã trở nên nhợt nhạt như sắc mặt người bệnh, mà ánh ban mai tựa như dòng máu tươi chầm chậm chảy trên đó…

Sau hai giờ, lực lượng chạy thoát này cuối cùng cũng về tới khu căn cứ của sư đoàn, cũng tuân lệnh nghỉ ngơi tại chỗ – tất cả cán bộ chạy thoát đều muốn đóng quân ở đây, chuyển sang thế phòng thủ.

Bốn mươi ba người chết, mười bảy người bị thương, mười người mất tích. Đây là kết quả thống kê danh sách đoàn bộ binh trinh sát vào sáng ngày 17 tháng 11. Bọn họ đã tổn thất nặng nề trong chiến sự mùa thu, dù không lâu trước đây lúc ở Moscow nghỉ ngơi và củng cố cũng đã bổ sung thêm biên chế của một trăm người…

Các binh lính hậu cần ồn à ồn ào bận bịu chuẩn bị canh rau, cùng với khẩu phần 100 gram rượu Vodka cho mỗi người. Vương Diệu uể oải chịu không nổi mà ngồi dưới đất, tựa vào sau lưng của Toris, không chú ý lắng nghe giọng nói đau lòng của người bạn: “Cô gái đáng thương! Vất vả lắm mới lao ra ngoài được với bọn mình, thế mà vẫn không thể nghỉ ngơi…”

Cậu thấy Natasha đang chăm sóc cho thương binh ở cách đó không xa. Bao tay để một bên, đôi bàn tay nhỏ bé lạnh đến đỏ bừng đang nhanh nhẹn quấn băng vải lên vết thương. Cô là một cô nàng kiêu ngạo và tự trọng, cho nên quyết không vì mải nghỉ ngơi mà vứt bỏ nhiệm vụ của mình… Bỗng, tiếng hét vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ của cô xen lẫn vào trong tiếng vó ngựa từ xa đang đến gần, xông vào lỗ tai của cậu – Ivan cưỡi trên người chú chiến mã tuyệt vời Kostya, đang chạy về hướng này, sau lưng anh là lờ mờ vài chục người cưỡi ngựa nữa…

Trong nháy mắt, Vương Diệu thấy năng lượng tiêu hao trong mấy đêm liền chiến đấu đã quay lại. Cậu nhảy một cái từ dưới đất lên, Toris ở đằng sau chút nữa đã mất cân bằng mà ngã ra sau.

Đoàn kỵ binh cũng đã chạy thoát! Trong số người sống có bạn tốt Ivan Braginsky của cậu!

Thời gian trong chiến tranh, có lúc như đạn xẹt qua thái dương, loáng một cái đã qua; có lúc lại như người nấu bếp của quân đội khi xách thùng nước, cứ loạng choạng đi từ chỗ đóng quân sang.

Khoảng cách đến tượng đồng Pushkin trong công viên giao lộ^[2] là 100 km; khoảng cách từ buổi hoàng hôn hoài niệm dưới chiếc tượng đồng kia cũng đã 2 tuần. Thế nhưng trong cái nhìn của một Vương Diệu 18 tuổi, cứ như đã trải qua cả đời.

Sau khi tham gia duyệt binh ở Quảng trường Đỏ vào cái ngày 7 tháng 11 năm 1941 lưu danh sử sách ấy, bọn họ và đoàn kỵ binh cùng sắp xếp lại biên chế để nhập vào cánh quân phía Tây, một lần nữa được điều về tiền tuyến. Chào đón họ là quân Đức cũng đã qua điều chỉnh và bổ sung, đang chuẩn bị đánh hạ Moscow . Đoàn của hai người từ đầu đến cuối đều phối hợp chiến đấu bên nhau, mặc dù nhiệm vụ chủ yếu của họ là lẻn vào trinh sát trong lòng địch chứ không phải như các bộ binh cùng kỵ binh khác là đối đầu trực tiếp với quân địch, nhưng chiến tranh nào có ra chiêu như thông thường… Lúc quay về nội thành Moscow nghỉ ngơi củng cố trước chiến sự, Vương Diệu cũng chẳng phải chưa từng giết người, tuy nhiên đó cùng lắm chỉ là bắn ở cự ly xa. Chỉ trong tháng 11 gian khổ này, cậu mới nếm trải sự tàn khốc của việc đánh cận chiến… Nhất là vào đêm hôm qua vừa bị lực lượng quân địch lớn gấp mấy lần chia ra bao vây!

“A, cậu vẫn còn sống.” Ivan sau khi an ủi cô em gái mừng đến chảy nước mắt thì đi đến bên cạnh Vương Diệu. Dù là sau khi đã trải qua một cuộc chiến tàn khốc, anh vẫn giữ nguyên giọng điệu đùa bỡn hồn nhiên và phấn khởi khi trước của mình. Bị nhiễm một phần lạc quan, Vương Diệu cũng không khỏi mà học theo giọng điệu của anh:

“Không phải anh bảo muốn vẽ chân dung cho tôi sao? Nếu tôi chết thì xem anh còn vẽ thế nào?”

“Dù cậu chết, tôi cũng vẫn có thể vẽ gương mặt này của cậu.” Ivan nói chuyện cứ như một đứa trẻ không chút kiêng nể, “Trước chiến tranh tôi đứng nhất trong học viện đấy, có thể vẽ dựa trên trí nhớ… Hơn nữa bộ dáng của cậu, có qua bao nhiêu năm nữa tôi cũng không thể quên!”

Câu cuối cùng thoạt tiên thoả mãn cái lòng hư vinh nho nhỏ của Vương Diệu, tuy nhiên cậu rất nhanh lại tự giễu mà nghĩ: E rằng Ivan thật ra là mượn dịp để khoe trí nhớ xuất chúng với kỹ thuật vẽ tranh mà thôi. “Nhìn cái tên này xem!” Vương Diệu tự nói với lòng, “Cũng như mình, anh ta tòng quân vào hè năm nay, nhưng nói đến giọng điệu không màng sống chết kia thì lại mạnh hơn mình nhiều! E rằng là vì anh ta đã gặp qua tình cảnh chiến đấu còn tàn khốc hơn so với mình. Nghe nói hồi tháng 9, hình như anh ta đã cận chiến với phe địch, hơn nữa còn là lúc một mình thâm nhập vào lòng địch…”

Nghĩ đến cảnh tượng bản thân lần đầu tiên đâm lưỡi lê vào ngực kẻ địch trước đó không lâu, cái loại thù hận đối mặt cùng với kẻ địch, mùi máu đáng ghét mãi không tản đi, Vương Diệu càng không khỏi thương hại Ivan lần đầu tiên cận chiến với địch khi trước, dù cậu lập tức nhận thấy loại suy nghĩ này thật nực cười.

“Diệu! Đang làm gì mà ngẩn ra thế?”

Nơi đóng quân ngày càng ồn ào khi các người lính hậu cần bắt đầu phân phát canh rau, thứ này cũng không quan trọng, có sức hấp dẫn nhất chính là khẩu phần 100 gram rượu Vodka của mỗi người.

“Cho anh ha.” Vương Diệu nhìn phần rượu Vodka của mình, nói với Ivan, “Tôi không biết uống rượu.”

“Không uống à?” Ivan khó tin nhìn cậu, “Vậy rượu Vodka khi trước cậu nhận thì sao?”

“Bợm rượu thiếu Vodka không cách nào sống nổi thì trong chiến hào không thiếu.” Vương Diệu giương cằm về hướng các chiến hữu bên kia, bọn họ đang hết sức phấn khởi thưởng thức bữa sáng đầu tiên sau trận quyết chiến, “Giữ cho người khác uống thì có lợi hơn là lãng phí trên người không biết đến rượu như tôi đây.”

Ivan hơi trách cứ lắc đầu: “Vậy cũng không tốt! Diệu, từ hôm nay trở đi, rượu Vodka phải giữ lại cho bản thân uống. Uống này đây cũng không phải cho đỡ nghiện, mà là ở chỗ chiến đấu băng tuyết ngập trời, không uống rượu sẽ đông cứng mất. Cậu cũng đâu phải không rõ mùa đông ở chỗ chúng tôi lạnh đến nhường nào.” Anh vỗ một cái không hề nhẹ lên vai Vương Diệu.

Vương Diệu như có điều suy nghĩ mà nhìn anh một lát, ngay lập tức làm ra một vẻ mặt không sợ chết, đổ phần rượu Vodka vào miệng mình một phát…

“Tên ngốc này! Xem cậu sặc đến như gì rồi kìa… Mới lần đầu đã bắt chước sâu rượu lâu năm hả?” Ivan ra sức nhịn cười, mặt khác không nhanh không chậm vuốt sau lưng cậu. Vương Diệu được một lúc lâu mới chậm chạp thở ra, vì sự xấu hổ cùng với tác dụng của cồn, trên gương mặt có chút nhợt nhạt của cậu lộ ra màu đỏ ửng như của con gái. Vì để che giấu sự bối rối, cậu đưa mắt nhìn sang các chiến hữu gần đó.

Những năm tháng chiến tranh dạy cho mọi người nhiều điều. Ví dụ như, dù mấy giờ trước vừa mất đi người đồng chí sống chết có nhau, anh cũng không thể ôm bầu bi thương này lâu quá, mà phải đè nén nó thật sâu vào trong lòng, gìn giữ cho đến ngày trả thù.

“Phần Vodka kia của cậu đâu? Vương?” Một người lính già từng trải vui vẻ hô về phía Vương Diệu.

“Rất xin lỗi!” Không đợi Vương Diệu mở miệng, Ivan cười hì hì trả lời thay, “Sau này đồng chí Vương sẽ bắt đầu uống rượu.”

Đám binh lính nhao nhao ầm ĩ, một bên thì tiếc nuối 100 gram có thêm, một bên thì cùng người lính già mang thái độ trên cao nhìn xuống mà khích lệ một Vương Diệu cuối cùng cũng học được uống rượu, “Đã thành lính đạt tiêu chuẩn rồi”. Còn có người thì trêu ghẹo lính hậu cần, hỏi bọn họ hôm nay có cắt bớt canh kiều mạch không. Lính hậu cần mắng lại, giục bọn họ ăn nhanh lên, không thì vị sĩ quan hậu cần hay nổi điên kia lại phát cáu bây giờ.

“Cắt chức thằng cha gắt gỏng đó cho rồi đi!” Có người kêu, “Để Toris của bọn tôi đi làm sĩ quan hậu cần đi này! Anh bạn thân mến, cậu ta có thể chăm nom cho anh đó, để cậu ta làm hậu cần, nhất định có thể nuôi bọn mình đến béo ú luôn!”

“Dưới sự quan tâm của sĩ quan hậu cần Toris đáng kính đây, ăn thành béo nhất chắc hẳn là Natasha đáng yêu của chúng ta…”

Trong cả vùng cười to, chỉ có hai nhân vật chính được đem ra đùa là không có phản ứng. Natasha tự trọng lại còn trung thành với công việc của mình, vẫn đang bận rộn chỗ thương binh, khó có thể nói cô nàng có nghe thấy hay không – dù nghe được cũng sẽ ngoảnh mặt làm ngơ. Thần sắc chuyên chú trên gương mặt xinh đẹp khiến cô có vẻ mê hoặc đến khác thường, trong mắt Toris vẫn đang say mê nhìn đến mức nước canh hắt lên giày cũng không hay thì quả là đẹp như tiên giáng trần.

“Cho tôi nói cái này có được không?” Vương Diệu nửa thì buồn cười, nửa còn lại nhìn Toris thương hại, trên mặt còn vương lại màu đỏ ửng do rượu Vodka tạo nên, “Cái tên nhà anh phần lớn mọi lúc đều rất thông minh, nhưng ở trước mặt Natasha thì muốn ngu ngốc bao nhiêu cũng có…”

Ở bên cạnh cậu, ánh mắt màu hoa lan tử la của Ivan lại không nhìn em gái, Toris hay người nào khác ở khu đóng quân. Giờ khắc này đây, không gì có thể so với gương mặt đỏ ửng và vì ôn hoà với bạn bè mà tuấn tú hơn nhiều lần, lại càng có thể hấp dẫn con tim của chàng hoạ sĩ trẻ – ít ra thì hiện tại Ivan đang tự nhận mình là một hoạ sĩ…

“Thật đẹp.” Đáy lòng Ivan lặng lẽ nghĩ, “Thừa dịp mấy ngày này trú ở nơi đóng quân, nhất định phải vẽ cho cậu ấy một bức chân dung… Nhưng cũng lạ, không phải lần đầu tiên gặp cậu ấy mình đã có suy nghĩ muốn vẽ một chút sao? Sao bây giờ vẫn như vậy…”

Rất nhiều năm sau, từng tốp học sinh mà giáo sư Braginsky dạy qua đều ghi nhớ lúc giảng tranh chân dung, thầy của mình từng nói một câu: “Giả sử có một người có thể khiến cho các em trong phút chốc mà sinh ra mong muốn vẽ chân dung cho người ấy, cũng luôn luôn giữ lấy ý niệm ấy trong lòng mà nhớ mãi không quên, thì hãy quý trọng từng giây phút được ở bên người đó đi, các bạn trẻ!”

—

1. Bản gốc là “Ulla”, là một câu mang ý nghĩa như khẩu hiệu trước khi chiến đấu. Vì kiến thức hạn hẹp nên mình thay bằng “Hò dô” chứ thực ra về nghĩa không chính xác lắm.
2. Công viên giao lộ là công viên được xây giữa giao lộ/ngã tư. Có thể tượng tượng là nó nằm ở vị trí của vòng xuyến.